بررسی و مقایسه نقش مجلات با الگوهای دسترسی مختلف در تأمین نیازهای اطلاعاتی پژوهشگران دانشگاه شیراز: نمونه مورد مطالعه ارجاعات تولیدات علمی دانشگاه شیراز در سال 2010

هدف این پژوهش، بررسی و مقایسه نقش مجلات با الگوهای دسترسی مختلف در تأمین نیازهای اطلاعاتی پژوهشگران دانشگاه شیراز است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، روش پیمایشی با رویکرد علم سنجی است. جامعه پژوهش را ارجاعات تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه شیراز نمایه شده در نمایه نامه های استنادی علوم، علوم اجتماعی و هنر و علوم انسانی در سال 2010 تشکیل می دهد. تعداد کل تولیدات علمی و ارجاعات مورد بررسی به ترتیب به 698 و 13949 رسید. همچنین، به منظور شناسایی مجلات در دسترس دانشگاه شیراز، مجلات اشتراکی در سال های 2008-2010 مبنا قرار گرفت. نتیجه نشان داد که در این سال ها، 16528 عنوان مجله در الگوی پایگاهی ، 698 عنوان در الگوی چاپی، و 258 عنوان در الگوی چاپی-پایگاهی در دسترس کاربران دانشگاه شیراز بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از فنون آمار توصیفی و تحلیلی و به کمک نرم افزار spss صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مجلات علمی گسترده ای در دسترس دانشگاه شیراز قرار دارد. با این حال، شمار زیادی از آنها به طور تکراری در الگوهای مختلف فراهم شده است. علاوه بر این، بیش از 90 درصد از محتوای مجلات چاپی بی ارجاع مانده است. این امر، منطقی بودن سیاست حرکت به سوی مجموعه های الکترونیکی و قطع اشتراک منابع چاپی را آشکار می سازد. نتایج آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی شفه نشان داد که گرچه تمایل کلی پژوهشگران دانشگاه شیراز به ارجاع به مجلات در دو الگوی آزاد و پایگاهی است، اما منابعی که بیش از همه مورد ارجاع بوده اند بیشتر در دو الگوی چاپی-پایگاهی و پایگاهی قرار داشته اند. بدین ترتیب به نظر می رسد که الگوی پایگاهی هم به لحاظ تنوع نیاز اطلاعاتی کاربران دانشگاه شیراز و هم به لحاظ تامین منابع هسته مورد نیاز این کاربران موفق عمل کرده است. در حالی که الگوی آزاد تنها در برآوردن تنوع نیاز اطلاعاتی پژوهشگران موثر بوده است و نقش آن در تامین نیازهای هسته دانشگاه از همه کمرنگ تر بوده است. الگوی چاپی، پس از دو الگوی پایگاهی و چاپی-پایگاهی در تأمین منابع هسته مور نیاز دانشگاه شیراز موثر بوده است. با توجه به آن که شماری از مجلات هسته دانشگاه شیراز در الگوی چاپی قرار دارد، برقراری دسترسی به مجلات هسته چاپی ضروری به نظر می رسد.